O informe reflicte que metade das Estacións de Depuración de Aguas Residuais (EDAR) analizadas (144) presentan insuficiencias ou incumprimentos no tratamento das augas residuais ou na cantidade de mostras anuais analizadas. Das EDAR analizadas, 51 estacións incumpren nalgún dos parámetros analizados indicativos de contaminación, ou mostran insuficiencias no saneamento das augas tratadas, e 93 estacións presentan os datos incompletos ou insuficientes.

Respecto a Galicia, o informe está orfo de datos referentes ao 2019 debido a que a Xunta de Gallicia facilitou só datos de 19 EDAR negando o acceso a información da maioría das estacións depuradoras. Ante a posterior insistencia de Ecoloxistas en Acción o departamento de Augas de Galicia facilitou finalmente datos analíticos de todas as EDAR da comunidade, pero referentes só ao ano 2020.

Ecoloxistas en Acción presenta por primeira vez, un informe no que se analizan os parámetros de contaminación das Augas Residuais Urbanas (ARU) das Estacións de Depuración de Augas Residuais (EDAR) do litoral e Dominio Público Marítimo-Terrestre (DPMT) de todo o Estado español. Neste primeiro informe, da 394 EDAR rexistradas no litoral ou no  DPMT de máis de 2000 habitantes equivalentes (h.e.), analízanse os datos analíticos do ano 2019 de 288 EDAR. Solicitouse a información para este informe ao longo do ano 2020 ás diferentes Comunidades Autónomas, obtendo resposta para 247 EDAR.

Neste documento, analízanse os valores dos parámetros de contaminación establecidos no Artigo 5 do  RD 509/1996: sólidos en suspensión (SS), demanda bioquímica de osíxeno a 5 días (DBO5) e demanda química de osíxeno (DQO), para as aglomeracións urbanas superiores a 2000 h.e. Ademais, en base ao Artigo 6 de devandito RD, tamén se analizaron os valores de fósforo e nitróxeno das EDAR de zonas sensibles, pero soamente da comunidade autónoma de Andalucía, pois do resto non se obtivo a información suficiente.

Tamén se deben ter en conta as autorizacións de verteduras, as cales teñen como obxecto a consecución dos obxectivos ambientais establecidos (OMA). Son nestas autorizacións onde se concreta a forma de medición e as concentracións ou porcentaxes mínimos de redución da contaminación no efluente. Dado que esta información soamente foi posible obtela en Andalucía, para as outras CCAA, os valores das análises son os descritos no  RD 509/1996.

Das 288 EDAR analizadas, a metade delas (144) non presentaron ningún tipo de insuficiencia nin incumprimento, nin nos parámetros analizados nin nos datos facilitados. Das outras 144 EDAR, os resultados foron os seguintes:

• 36 EDAR (12,5%) incumpren nun, dous ou os tres parámetros característicos da vertedura.
• 15 EDAR (5,5%) mostran unha insuficiente depuración a pesar de que cumpran coa normativa e/ou a súa autorización de vertedura.
• 12 EDAR (4,2%) presentan datos incompletos.
• 81 EDAR (28%) mostran datos insuficientes. En concreto, son os datos relativos a tres CCAA: Cataluña, Murcia e Illas Baleares, que só mostran medias anuais ou valores cualitativos.
• Comunidades Autónomas como Galicia e Canarias facilitaron unha baixa porcentaxe de datos das súas EDAR achegando só datos do, 40% e 16% respectivamente.

Aínda que non figuran neste informe polas circunstancias antes mecionadas, Ecoloxistas en Acción sinala que nos datos recén facilitados por Augas de Galicia se ben non figuraban os datos analíticos anteriores ao ano 2020, si consta o cómputo xeral das estacións depuradoras ubicadas no litoral que veñen incumprindo sistematicamente tano tras ano desde o 2017. Estos datos oficiais reflicten que o EDAR de Cee-Corcubión, de Os Praceres (Pontevedra), de Arcade (Soutomaior), Foz, Burela e Noia levan catro anos consecutivos de incumprimento sen que se poña remedio a esta situación. Desde a federación galega de Ecoloxistas en Acción indican ademais que hai estacións depuradoras que acumulan moitos incumprimientos parciais ao longo deste anos como as EDAR de  Vigo, Nigrán e Guillarei en Tui.

A pesar de Fronte a estes datos, observamos que a maioría das EDAR do litoral analizadas neste informe que verten as augas ao medio natural, fano cumprindo a normativa. Con todo, vemos con preocupación que a contaminación producida polas augas residuais é moi superior á permitida pola normativa que está en vigor desde hai 25 anos. 

Ademais, a pesar disto, débense ter en conta as seguintes consideracións:

• Os escasos valores analizados en Catalunya, Illes Balears ou Rexión de Murcia, non permiten extraer unha conclusión máis equivalente respecto ao resto de EDAR.
• Analizáronse as EDAR de máis de 2000 h.e. A Directiva indica que as aglomeracións menores de 2000  h.e. só establece que dispoñerán dun tratamento adecuado para as súas augas residuais, do mesmo xeito que as de menos de 10000  h.e. e vertan en augas marítimas (Art. 6 da Real Decreto-lei 11/1995, que traspón ao ordenamento xurídico español a Directiva 91/271).
• Hai municipios actualmente sen as EDAR en funcionamento, e que por tanto, verten as augas ao medio sen depurar (exemplo de Xixón leste) e que, por este motivo evidentemente, non quedaron reflectidas na análise deste estudo.
• Tampouco quedan reflectidos os eventos puntuais de verteduras por mal funcionamento das EDAR ou polo uso de  aliviaderosdesborde  en casos de grandes eventos de fortes choivas, co que se perde información moi valiosa dos tempos nos que non se realizaron mostraxes ao conxunto das augas residuais. Esta información unicamente é posible obtela tendo acceso ás Declaracións Anuais de Verteduras que o titular ten a obrigación de entregar de forma anual.

Este primeiro informe é unha chamada de atención ás administracións por unha dobre vía: a esixencia do cumprimento adecuado daquelas EDAR que mostran incumprimento, e a solicitude de transparencia que permita á  ciudadaníacualquier cidadán/a ter acceso á devandita información dunha forma clara e sinxela.

Descargar informe