• Os plans carecen de medidas para a ordenación das masas de auga costeiras e de estuarios. Tampouco hai unha normativa de prevención e control da calidade do aire nos portos.
• Ecoloxistas en Acción ve con preocupación que o Goberno non expoña unha ordenación real que debería ser o obxectivo deste documento e que nesta versión definitiva cedeuse #ante o lobby da pesca de arrastre, ao reducir o espazo marítimo para o posible despregamento da eólica mariña.

Galiza, 1 de marzo de 2023.- Con máis de dous anos de atraso, o Goberno español —tras o Consello de Ministros deste martes—, aprobou os Plans de Ordenación do Espazo Marítimo, unha ferramenta que debe ser clave para a conservación e protección do medio mariño. Ecoloxistas en Acción lamenta que non se aproveitou do todo esta ferramenta para avanzar de maneira clara na conservación da vida no mar e para realizar unha ordenación máis pormenorizada,  non tanto unha delimitación das actividades que xa se están realizando actualmente. 

Ao analizar  algúns dos apartados do documento, Ecoloxistas en Acción recoñece a importancia do despregamento da enerxía eólica mariña —unha enerxía renovable de menor impacto ambiental respecto a as enerxías fósiles ou a nuclear— que resulta clave na produción enerxética renovable necesaria para abordar a crise climática na que nos atopamos. 

Con todo, a organización sinala que este despregamento debe ir acompañado dunha regulación e control adecuados para evitar os movementos especulativos no sector, coa maior participación pública posible, garantindo a protección dos ecosistemas e amparando a xustiza social e climática. “Non se pode cometer o mesmo erro que en terra e entregarlle, sen máis, o recurso eólico ao oligopolio eléctrico”, advirte Cristóbal López, voceiro de Ecoloxistas en Acción.

A organización ecoloxista recoñece o esforzo do MITERD para planificar o despregamento da eólica mariña ao marcar zonas de exclusión para a súa instalación. Tamén valora de maneira positiva que nestes plans fixouse o obxectivo de reforzar o marco de protección para alcanzar o 30 % da superficie mariña para 2030, aínda que bota de menos a mención ao 10 % de conservación estrita que tamén é necesario definir. 

Ao mesmo tempo, denuncia a cesión do Goberno español ás presións do lobby da pesca de arrastre para aumentar as súas zonas de pesqueira en detrimento do despregamento da eólica mariña. Así, o carácter de ZUP (Zonas de Uso Prioritario) que inicialmente tiña a enerxía eólica mariña pasou a ser só ZAP (Zona de Alto Potencial), unha decisión esixida polo sector pesqueiro. 

Outra das carencias destes plans é a ausencia de programas de mostraxe, vixilancia e control das masas de auga costeiras e augas de transición dos estuarios que forman parte do dominio público marítimo terrestre. A organización ecoloxista alerta de que, por exemplo, as mostraxes realizadas dentro do marco do programa Descriptor 10 do MITERD nas augas superficiais revelan a alta concentración de microplásticos e microplásticos nas masas de augas costeiras. Segundo o programa de seguimento denominado BM-bio, tamén do MITERD, que avalía o impacto dos lixos na biota mariña na demarcación noratlántica, atopáronse microplásticos no 100 % dos cetáceos varados.

Sinalan que nos informes do Ministerio para a elaboración Plan de Ordenamento do Espazo Marítimo se alertaba da  mala situación das masas de auga costeiras das Rías Baixas, segundo estes estudos destacan dúas zonas moi contaminadas, a ría de Arousa,na contorna de Vilagarcía, con impactos por contaminación por materia orgánica e a ría de Vigo, na contorna de Moaña, con impactos por contaminación química. Estas verteduras contaminantes ademais de afectar ao medio mariño, ás zonas de Rede Natura e actividades humanas que requiren de boa calidade das augas, tamén afectan gravemente a toda actividade económica relacionada co mar, en especial á pesca, acuicultura e marisqueo.

Ecoloxistas en Acción insta o Ministerio a poñer coto a estas verteduras contaminantes, que ademais de afectar ao medio mariño, ás zonas de Rede Natura e actividades humanas que requiren de boa calidade das augas, tamén afectan gravemente a toda actividade económica relacionada co mar, en especial á pesca, acuicultura e marisqueo. 

Por último, a organización ecoloxista sinala que nos POEM  falta  un plan de prevención e control da calidade do aire para os buques. O propio Plan de Ordenamento do Espazo Marítimo presentado recoñece que o contido en xofre, nitróxeno e materia particulada que conteñen os combustibles utilizados polos buques —e que se desprenden á atmosfera en forma de óxidos de xofre (SOx), óxidos de nitróxeno (NOx) e partículas (PM10 e PM2,5)—, contribúen á contaminación atmosférica e a unha mala calidade do aire, con efectos nocivos sobre a saúde humana e o medio ambiente. 

“A pesar das carencias que na nosa opinión teñen os plans aprobados, valoramos como positivo que finalmente se aprobaron os POEM e esperamos que nas futuras modificacións póidanse ir liquidando ditas carencias”, conclúe Cristóbal López.