Galiza, a 20 de xuño de 2023.- Cúmprense dez anos da entrada en vigor do Decreto  75/2013, do 10 de maio, polo que se aprobaba o Plan de recuperación da subespecie  lusitánica da escribenta das canaveiras (Emberiza schoeniclus L.subsp. lusitanica Steinbacher) en Galiza. Este Decreto chegaba xa con seis anos de demora con respecto á  aprobación do Decreto 88/2007, de 19 de abril, polo que regula o Catálogo galego de  especies ameazadas, onde a devandita subespecies de escribenta das canaveiras aparece  como En Perigo de Extinción. Neste lapso de tempo, esta escribenta, probablemente o  paseriforme máis ameazado de Galiza, continúa con poboacións exiguas, existindo apenas 20-30 parellas reprodutoras actualmente (ver Monografía SEO/BirdLife) e  cumprindo os criterios dunha eventual categoría de “En Perigo Crítico”. Resúmense os  diferentes censos publicados e a presenza en diferentes zonas húmidas en Galiza na  Táboa 1. 

A escribenta das canaveiras (Emberiza schoeniclus), tamén chamado escribidor das  canaveiras, é unha pequena ave da orde Passeriformes de ampla distribución en Europa e  Asia, onde é parcialmente migradora. Ten 19 subespecies, unha das cales, E. s. lusitanica (Figura 1), distribuíase orixinalmente pola costa atlántica ibérica, desde o País Vasco ata o  sur de Portugal. Porén, ten desaparecido de moitos dos seus antigos encraves de cría, e  mantense con poboacións exiguas apenas en zonas húmidas costeiras de Galiza e de  Portugal ao sur ata Lisboa (Ver monográfico SEO/BirdLife). 

Obxectivos dificilmente atinxíbeis. Unha protección tardía e insuficiente. 

Cómpre subliñar que un dos obxectivos do Plan de recuperación é “Aumentar o tamaño  da poboación existente (…) nun horizonte temporal de 20 anos e se acade unha  poboación reprodutora superior a 112 parellas”. Cando se elaborou o Catálogo galego de  especies ameazadas (ano 2007) os efectivos reprodutores en Galiza desta ave habitante  de canavais rondaban as 56 parellas. O Plan de recuperación chegou con demora (en 

2013), e en 2015 contatouse que só existían 11-12 parellas reprodutoras de escribenta  das canaveiras en Galiza, se ben cunha cobertura espacial mellorábel. Aínda  considerando as 20-30 parellas estimadas en 2021, fican só 10 anos para lograr que a  poboación se multiplique por seis (!) e acadar esa desexable poboación reprodutora de  máis de 112 parellas.  

A solución, nas nosas mans 

Para salvar esta xoia, endémica do litoral occidental ibérico, da situación tan delicada na  que se atopa, é imprescindible destinar con total transparencia fondos suficientes ao  Plan de Recuperación da especie aprobado pola Xunta, en especial ás medidas de  prioridade “Alta” detalladas no calendario de actuacións (Anexo IV). Entre estas, é crítico  o correcto manexo de hábitats palustres, fundamentais para a conservación desta  subespecie (ARCEA (2008). Plan de recuperación de Emberiza schoeniclus subsp.  lusitanica Steinbacher en Galicia. Informe inédito de ARCEA Xestión de Recursos Naturais  S.L. para a D.X.C.N., Consellería de Medio Ambiente, Territorio e Infraestruturas. Xunta  de Galicia.). Ademais, é necesario destinar suficientes recursos humanos e materiais para  lograr censos fiábeis e completos, e encetar accións coordinadas coas autoridades  portuguesas procurando unha protección efectiva de toda a súa área de presenza. Se isto  non se concreta, a escribenta das canaveiras esmorecerá das poucas zonas húmidas nas  que aínda pervive, e de nada servirán os decretos e a propaganda realizada ata agora.